Pojęcia OZE – Słowniczek haseł związanych z energią odnawialną

Odnawialne źródła Energii (OZE)

Odnawialne źródła energii (OZE) to źródła, których wykorzystanie nie powoduje długotrwałego deficytu, ponieważ zasoby szybko się odnawiają. W skali ludzkiego czasu są trwałe i niezmienne. Obejmują m.in.:

• Energetykę wiatrową: produkcja energii z wiatru w specjalnych turbinach na lądzie (onshore wind) lub na morzach i oceanach (offshore wind).
• Energetykę solarną: wytwarzanie energii i ciepła z promieniowania słonecznego za pomocą instalacji fotowoltaicznych i kolektorów grzewczych.
• Energetykę wodną: przetwarzanie siły płynącej lub opadającej wody w energię kinetyczną za pomocą specjalnych budowli hydrotechnicznych.
• Energetykę geotermalną: wykorzystanie zasobów ciepła pod powierzchnią Ziemi.
• Energetykę pochodzącą z biomasy: przetwarzanie biomasy (np. z produktów rolnych, odpadów) w paliwa stałe, płynne lub gazowe1234.

Greenfield

Greenfield w budownictwie oznacza inwestycje na niezagospodarowanym terenie, który nie posiada wcześniejszych ograniczeń wynikających z istniejących budynków lub infrastruktury. To jak budować na “zielonej łące”, gdzie nie ma potrzeby uwzględniania istniejących struktur.

Przykłady to nowe fabryki, elektrownie, lotniska, które są budowane od podstaw na niezagospodarowanym terenie. W przemyśle transportowym (np. samochody, samoloty, silniki) równoważnym pojęciem jest “projekt od zera” (ang. clean sheet design)

Brownfield

Brownfield w budownictwie oznacza inwestycje na terenie, który był już wcześniej zagospodarowany lub wykorzystywany. W przypadku brownfield, istnieje już pewna infrastruktura lub obiekty na danym terenie. Przykłady to modernizacje istniejących budynków, rozbudowy lub remonty. W przemyśle chemicznym, modyfikacje istniejącej fabryki w celu zwiększenia wydajności są przykładem brownfield.

Decyzja o Warunkach Zabudowy (WZ)

Warunki zabudowy to decyzja administracyjna, którą wydaje właściwy organ gminy. Określa ona możliwości i ograniczenia dotyczące zagospodarowania nieruchomości. W takiej decyzji znajdują się informacje na temat typu zabudowy, parametrów technicznych, wysokości budynku, dachu, ilości kondygnacji oraz wytycznych dotyczących zagospodarowania terenu.

Warunki zabudowy dotyczące budowy farm słonecznych mogą różnić się w zależności od lokalizacji i przepisów obowiązujących w danej gminie lub regionie.

Niemniej jednak, oto ogólne informacje:

Farmy słoneczne:

W przypadku farm słonecznych warunki zabudowy obejmują takie kwestie jak:

• Minimalna odległość od granic działki.
• Kąt nachylenia paneli słonecznych.
• Wysokość konstrukcji nośnych paneli.
• Wpływ na środowisko (np. ochrona przyrody, krajobraz).
• Bezpieczeństwo i dostępność terenu dla konserwacji paneli.

Pamiętaj, że dokładne wymagania będą zależały od lokalnych przepisów i specyfikacji projektu. Jeśli planujesz budowę farmy wiatrowej lub słonecznej, warto skonsultować się z lokalnym urzędem gminy lub specjalistą ds. planowania przestrzennego, aby uzyskać dokładne informacje na ten temat.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP)

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) to akt prawa miejscowego, uchwalany przez radę miasta lub gminy. Reguluje sposób wykorzystania obszaru na terenie danej gminy lub miasta. MPZP jest ważny tylko na obszarze, który go uchwalił, i określa przeznaczenie oraz sposób zagospodarowania terenu. W dokumencie MPZP znajdują się informacje dotyczące:

• Przeznaczenia terenów: Określa, do czego można wykorzystać poszczególne działki.
• Zasad ochrony i kształtowania przestrzeni: Wskazuje, jak utrzymać ład przestrzenny i krajobrazowy.
• Zasad kształtowania zabudowy: Obejmuje m.in. wysokość budynków, linie zabudowy i gabaryty obiektów.
• Wskaźników zagospodarowania terenu: Określa intensywność zabudowy, udział powierzchni biologicznie czynnej i inne parametry.
• Ograniczeń w użytkowaniu terenów: W tym zakaz zabudowy i szczególne warunki zagospodarowania. MPZP wpływa na wartość nieruchomości i kształtuje przyszłe otoczenie działek

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) jest kluczowy przy budowie farm fotowoltaicznych. Oto, jak to działa:

• Plan miejscowy: Farmy fotowoltaiczne mogą powstawać wyłącznie na podstawie zapisów MPZP. Wcześniej instalacje OZE mogły być realizowane także na podstawie decyzji o warunkach zabudowy (decyzji WZ), ale teraz MPZP jest wymagane.
• Obszary pod OZE: Gmina musi wyznaczyć obszary pod instalacje OZE w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. To oznacza, że tereny pod farmy fotowoltaiczne są określone w planie miejscowym.
• Wprowadzone zmiany: Nowe przepisy ułatwiają rozwój elektrowni fotowoltaicznych, ale niektórzy obawiają się, że mogą wyhamować rozwój dużych farm fotowoltaicznych w Polsce.

Plan Ogólny (PO)

Plan Ogólny (PO) to nowy akt planowania przestrzennego, który zastępuje dotychczasowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jest to akt prawa miejscowego, co oznacza, że ma moc prawną w określonym obszarze. Oznacza to, że jest wiążący dla mieszkańców, przedsiębiorców i instytucji działających w danym miejscu. W przypadku Planu Ogólnego w budownictwie, jest to planowanie przestrzenne, które reguluje zagospodarowanie terenu na poziomie gminy.

Plan Ogólny stanowi podstawę do uchwalania bardziej szczegółowych planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Plan Ogólny musi być uchwalony obligatoryjnie dla całej gminy, a gminy mają czas do 1 stycznia 2026 roku na jego uchwalenie. Ustalenia w Planie Ogólnym stanowią podstawę do uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Decyzja o pozwoleniu na budowę (PnB)

Pozwolenie na budowę to decyzja administracyjna, która jest niezbędną do rozpoczęcia i prowadzenia budowy lub wykonywania robót budowlanych.

Decyzja o pozwoleniu na budowę (PnB) to decyzja administracyjna wydawana przez właściwe organy administracji architektoniczno-budowlanej, takie jak starostowie, wojewodowie oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Pozwala ona na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego. Aby decyzja ta stała się ostateczna, musi spełniać wymogi określone w Kodeksie postępowania administracyjnego. Dodatkowo, przed rozpoczęciem robót budowlanych, należy zawiadomić organy nadzoru budowlanego o zamiarze rozpoczęcia tych robót w określonym terminie

Warunki Przyłączenia (WP)

Warunki Przyłączenia (WP) do sieci dystrybucyjnej to dokument, który określa wymagania techniczne, jakie musi spełnić przyłączany podmiot oraz operator sieci dystrybucyjnej, aby móc przyłączyć obiekt do sieci. Procedura przyłączenia rozpoczyna się od złożenia wniosku WP i jest niezbędna do uzyskania możliwości korzystania z energii elektrycznej w danym obiekcie.
Warunki Przyłączenia zawierają między innymi:

• Szczegółowe informacje dotyczące lokalizacji przyłącza,
• Określenie parametrów technicznych przyłącza,
• Wymagania dotyczące urządzeń pomiarowych i zabezpieczających,
• Warunki techniczne, które muszą być spełnione przez instalację odbiorcy.

Dokument ten jest integralną częścią umowy o przyłączenie i ma ważność 2 lata od daty dostarczenia do wnioskodawcy. Jeśli w tym czasie zostanie zawarta umowa o przyłączenie, termin ważności warunków przyłączenia wydłuża się na okres ważności tej umowy.

Więcej na ten temat dowiedz się z naszego przewodnika: Jak skutecznie uzyskać warunki przyłączenia farmy PV?

Odmowa określenia warunków przyłączania

Odmowę określenia Warunków Przyłączeniowych (WP) do sieci dystrybucyjnej można otrzymać w kilku przypadkach, na przykład:

• Gdy planowany obiekt budowlany lub instalacja znajduje się na terenie, gdzie nie ma technicznej możliwości przyłączenia do istniejącej sieci dystrybucyjnej.
• Jeśli przyłączenie obiektu mogłoby zagrozić bezpieczeństwu lub stabilności pracy sieci dystrybucyjnej.
• W sytuacji, gdy wnioskodawca nie spełnia wymogów formalnych określonych w przepisach prawa, takich jak brak niezbędnych dokumentów lub nieprawidłowo wypełniony wniosek.
• Kiedy istniejące przyłącze lub sieć są przeładowane i nie mogą przyjąć dodatkowego obciążenia bez rozbudowy lub modernizacji.
• Jeżeli realizacja przyłączenia wymagałaby nieproporcjonalnie wysokich kosztów ze strony operatora sieci, które nie zostałyby pokryte przez wnioskodawcę.

Warto zaznaczyć, że odmowa powinna być zawsze dokładnie uzasadniona przez operatora sieci, a wnioskodawca ma prawo do odwołania się od decyzji do właściwego organu nadzoru energetycznego. Ponadto, operator sieci powinien wskazać, jakie działania można podjąć, aby ewentualnie zmienić warunki i umożliwić

Decyzja o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DoŚU)

Decyzja o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DoŚU), znana również jako decyzja środowiskowa, to dokument wydawany przez odpowiedni organ administracji publicznej. Określa ona środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia, które może mieć wpływ na środowisko lub zdrowie ludzi. Jest ona niezbędna do rozpoczęcia inwestycji, które mogą znacząco oddziaływać na środowisko.

Proces uzyskania DoŚU obejmuje:

• Przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko,
• Przygotowanie i złożenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,
• Uzyskanie wymaganych opinii i uzgodnień,
• Zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.

Decyzja ta jest podstawą do wydania innych decyzji administracyjnych, takich jak pozwolenie na budowę czy warunki zabudowy, i musi być brana pod uwagę przez urzędy wydające te decyzje.

Operator Systemu Przesyłowego (OSP)/Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD)

Operator Systemu Przesyłowego (OSP) to przedsiębiorstwo energetyczne, które zajmuje się przesyłaniem energii elektrycznej lub paliw gazowych. Jest on odpowiedzialny za:

• Ruch sieciowy w systemie przesyłowym,
• Bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu,
• Eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej,
• Połączenia z innymi systemami gazowymi lub elektroenergetycznymi.

W Polsce, funkcję OSP pełnią Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE), które są odpowiedzialne za zapewnienie niezawodnej pracy sieci przesyłowej i dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów kraju

Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD) to przedsiębiorstwo energetyczne, które zajmuje się dystrybucją energii elektrycznej lub paliw gazowych. OSD jest odpowiedzialny za:

• Prowadzenie ruchu sieciowego w sieci dystrybucyjnej,
• Zapewnienie bieżącego i długookresowego bezpieczeństwa funkcjonowania sieci,
• Eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej,
• Planowanie i realizację niezbędnej rozbudowy sieci, w tym połączeń z innymi systemami1.

W Polsce, lista przedsiębiorstw posiadających status OSD jest publikowana przez Urząd Regulacji Energetyki (URE). Większość punktów poboru energii elektrycznej jest obsługiwana przez kilku głównych operatorów działających w ramach większych grup energetycznych

Warunki przyłączenia

Dokument wydawany przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) lub Operatora Systemu Przesyłowego (OSP), który określa techniczne i formalne wymagania związane z przyłączeniem nowej instalacji do sieci elektroenergetycznej.

Odmowa określenia warunków przyłączania

Decyzja wydawana przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) lub Operatora Systemu Przesyłowego (OSP), która oznacza, że wniosek o przyłączenie nowej instalacji do sieci elektroenergetycznej nie może być pozytywnie rozpatrzony. Taka odmowa może wynikać z różnych przyczyn technicznych, ekonomicznych lub formalnych. Decydującą rolę mogą odegrać brak możliwości technicznych, niewystarczająca przepustowość sieci, niezgodność z planem zagospodarowania przestrzennego, wysokie koszty przyłączenia, brak spełnienia wymagań formalnych.

Opłata przyłączeniowa

Koszt, który ponosi inwestor w związku z przyłączeniem nowej instalacji do sieci elektroenergetycznej. Opłata ta jest naliczana przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) lub Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) i pokrywa koszty związane z realizacją niezbędnych prac technicznych oraz administracyjnych.

Zaliczka przyłączeniowa

Kwota wpłacana przez inwestora na poczet przyszłych kosztów związanych z przyłączeniem nowej instalacji do sieci elektroenergetycznej. Jest to część całkowitej opłaty przyłączeniowej, którą inwestor wpłaca z góry, aby zabezpieczyć realizację prac przyłączeniowych przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) lub Operatora Systemu Przesyłowego (OSP).

Służebność przesyłu

Rodzaj ograniczonego prawa rzeczowego, które umożliwia przedsiębiorcy przesyłowemu (np. operatorowi sieci elektroenergetycznej, gazowej, wodociągowej) korzystanie z cudzej nieruchomości w celu budowy, eksploatacji, utrzymania i konserwacji urządzeń służących do przesyłu energii, gazu, wody itp. Jest to prawo niezbędne do zapewnienia funkcjonowania infrastruktury przesyłowej na danym terenie.

Dzierżawca

Osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy dzierżawy uzyskuje prawo do korzystania z cudzej nieruchomości (lub innego przedmiotu dzierżawy) w zamian za regularne opłaty, zwane czynszem dzierżawnym. Dzierżawca może użytkować nieruchomość zgodnie z jej przeznaczeniem oraz warunkami określonymi w umowie dzierżawy.

Przeczytaj również: Dzierżawa ziemi pod fotowoltaikę – Najważniejsze informacje

Wydzierżawiający

Osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy dzierżawy oddaje swoją nieruchomość (lub inny przedmiot dzierżawy) do użytkowania dzierżawcy w zamian za regularne opłaty, zwane czynszem dzierżawnym. Wydzierżawiający pozostaje właścicielem nieruchomości, zachowując swoje prawa własności, podczas gdy dzierżawca uzyskuje prawo do jej użytkowania zgodnie z warunkami umowy.

Czynsz podstawowy

Regularna opłata uiszczana przez dzierżawcę na rzecz wydzierżawiającego w ramach umowy dzierżawy. Czynsz podstawowy stanowi główną część wynagrodzenia za prawo do użytkowania nieruchomości i jest określony w umowie dzierżawy.

Czynsz inicjalny/postojowy

Jednorazowa lub okresowa opłata uiszczana przez dzierżawcę na rzecz wydzierżawiającego za prawo do przygotowania nieruchomości do użytkowania lub za czas, w którym nieruchomość jest zajmowana, ale nie jest jeszcze w pełni użytkowana zgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie dzierżawy.

Prosument

Termin łączący słowa „producent” i „konsument”, który odnosi się do podmiotów, najczęściej gospodarstw domowych lub małych przedsiębiorstw, które jednocześnie produkują i konsumują energię elektryczną. Prosument wytwarza energię i wykorzystuje ją na własne potrzeby, a nadwyżkę energii może przekazywać do sieci elektroenergetycznej.

Certyfikat pochodzenia (zielony certyfikat)

Dokument potwierdzający, że określona ilość energii elektrycznej została wyprodukowana z odnawialnych źródeł. Jest to narzędzie stosowane w wielu krajach, w tym w Polsce, w celu wspierania i promowania produkcji czystej energii.

Net-metering

Net-metering, czyli opomiarowanie netto, to system rozliczania energii elektrycznej, który pozwala właścicielom mikroinstalacji fotowoltaicznych na bilansowanie ilości energii wyprodukowanej i zużytej. W praktyce oznacza to, że nadwyżka energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną jest przesyłana do sieci energetycznej, a w okresach, gdy produkcja energii jest mniejsza niż zapotrzebowanie (np. w nocy), można tę nadwyżkę odebrać.

Dzięki temu systemowi prosumenci (czyli producenci i jednocześnie konsumenci energii) mogą efektywnie zarządzać swoją energią, zmniejszając rachunki za prąd1. W Polsce, za każdą 1 kWh energii oddanej do sieci, można odebrać 0,8 kWh (dla instalacji do 10 kW) lub 0,7 kWh (dla instalacji od 10 do 50 kW).

Feed-in Tariff (FiT)

Feed-in Tariff (FiT), czyli taryfa gwarantowana, to mechanizm polityki państwa mający na celu przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii. Polega on na oferowaniu długoterminowych kontraktów dla producentów energii odnawialnej, zapewniając im stałe, gwarantowane ceny za wyprodukowaną energię. Dzięki temu producenci mogą liczyć na stabilne dochody, co zachęca do inwestowania w technologie takie jak energia słoneczna, wiatrowa czy biomasa.

FiT jest szczególnie korzystny dla małych i średnich producentów energii, ponieważ umożliwia im sprzedaż energii po stałej cenie, która jest zazwyczaj wyższa niż cena rynkowa. W Polsce system ten obejmuje instalacje o mocy zainstalowanej mniejszej niż 500 kW2.

Feed-in Tariff (FiT) ma zarówno zalety, jak i wady. Oto kilka z nich:

Zalety:

• FiT zapewnia stałe, gwarantowane ceny za wyprodukowaną energię, co daje producentom pewność dochodów.
• Dzięki stabilnym dochodom, FiT zachęca do inwestowania w odnawialne źródła energii, co przyczynia się do rozwoju sektora.
• Promowanie odnawialnych źródeł energii pomaga zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych i zanieczyszczenie powietrza.
• FiT wspiera rozwój nowych technologii i innowacji w dziedzinie energii odnawialnej.

Wady:

• Koszty związane z FiT mogą być przenoszone na konsumentów w postaci wyższych rachunków za energię.
• Wysokie koszty subsydiowania energii odnawialnej mogą obciążać budżet państwa.
• FiT może prowadzić do nierówności na rynku energetycznym, faworyzując producentów energii odnawialnej kosztem tradycyjnych źródeł energii.
• FiT jest zależny od polityki rządowej, co oznacza, że zmiany w przepisach mogą wpływać na stabilność systemu.

Kogeneracja

Kogeneracja, znana również jako skojarzona gospodarka energetyczna (ang. Combined Heat and Power, CHP), polega na jednoczesnym wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła w jednym procesie technologicznym. W tradycyjnych elektrowniach silniki cieplne nie przekształcają całej energii cieplnej w prąd, co prowadzi do dużych strat ciepła. Kogeneracja pozwala na wykorzystanie tego ciepła, które w przeciwnym razie zostałoby zmarnowane, co zwiększa efektywność energetyczną.

Zalety kogeneracji:

• Kogeneracja może być nawet o 70% bardziej wydajna niż oddzielna produkcja energii elektrycznej i ciepła.
• Mniejsze zużycie paliwa prowadzi do znacznych oszczędności ekonomicznych1.
• Zmniejszenie emisji CO₂ i innych szkodliwych substancji.

Zastosowania kogeneracji:

• Przemysł: Fabryki, zakłady produkcyjne.
• Budynki użyteczności publicznej: Szpitale, szkoły, biurowce.
• Sektor komunalny: Ciepłownie miejskie, oczyszczalnie ścieków.

Rodzaje kogeneracji:

• Wykorzystują ciepło spalin z turbiny gazowej, najczęściej zasilanej gazem ziemnym.
• Konkurencyjne z turbinami gazowymi do mocy około 5 MW, również zasilane gazem ziemnym.
• Używają biopaliw, co ogranicza zużycie paliw węglowodorowych i redukuje emisję CO₂.

Farma fotowoltaiczna (PV)

Farma fotowoltaiczna (PV) to specjalistyczny rodzaj elektrowni, który wykorzystuje energię słoneczną do produkcji energii elektrycznej. Składa się z wielu paneli fotowoltaicznych rozmieszczonych na dużych obszarach ziemi lub, w niektórych przypadkach, na powierzchniach wodnych w formie pływających instalacji. Panele te przetwarzają światło słoneczne na prąd elektryczny za pomocą półprzewodników, zazwyczaj wykonanych z krzemu.

Farmy fotowoltaiczne mogą mieć różne rozmiary – od małych, lokalnych instalacji o mocy kilku kilowatów (kW), do dużych instalacji o mocy kilkudziesięciu megawatów (MW), zdolnych do zasilenia tysięcy gospodarstw domowych. Są one kluczowym elementem globalnej strategii energetycznej, zmniejszając zależność od paliw kopalnych i przyczyniając się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

WTG

Skrót WTG w energetyce oznacza Wind Turbine Generator, czyli generator turbiny wiatrowej. Jest to urządzenie, które przekształca energię kinetyczną wiatru na energię elektryczną. WTG składa się z kilku kluczowych komponentów:

• Wirnik: Składa się z łopat, które obracają się pod wpływem wiatru.
• Generator: Przekształca energię mechaniczną z wirnika na energię elektryczną.
• Wieża: Podtrzymuje wirnik i generator na odpowiedniej wysokości, aby maksymalnie wykorzystać prędkość wiatru.
• System sterowania: Monitoruje i optymalizuje działanie turbiny, zapewniając jej efektywność i bezpieczeństwo.

WTG są kluczowym elementem farm wiatrowych, które stanowią jedno z najważniejszych źródeł odnawialnej energii na świecie.

WTG (Wind Turbine Generator) i elektrownia wiatrowa to nie to samo, choć są ze sobą ściśle powiązane. WTG to pojedyncza turbina wiatrowa, elektrownia wiatrowa to zespół wielu turbin wiatrowych zlokalizowanych w jednym miejscu, które razem produkują energię elektryczną. Elektrownie wiatrowe mogą być lądowe lub morskie i często nazywane są farmami wiatrowymi.

Dowiedz się więcej z artykułu: Budowa turbiny wiatrowej

Magazyn Energii (ESS)

Energy Storage System (System Magazynowania Energii). Jest to technologia, która umożliwia przechowywanie energii w różnych formach (np. elektrycznej, cieplnej) i jej późniejsze wykorzystanie. Systemy magazynowania energii są kluczowe dla stabilizacji sieci energetycznych, integracji odnawialnych źródeł energii oraz poprawy efektywności energetycznej.

Przeczytaj też: Dzierżawa pod fotowoltaikę i magazyn energii – Przewodnik

Magazyny elektrochemiczne:

• Baterie litowo-jonowe: Najczęściej stosowane w domowych systemach magazynowania energii oraz w pojazdach elektrycznych.
• Baterie kwasowo-ołowiowe: Starsza technologia, nadal używana w niektórych zastosowaniach, takich jak zasilanie awaryjne.

Magazyny mechaniczne:

• Elektrownie szczytowo-pompowe: Woda jest pompowana do wyżej położonego zbiornika, a następnie spuszczana, aby generować energię elektryczną.
• Systemy magazynowania energii w sprężonym powietrzu (CAES): Energia jest przechowywana poprzez sprężanie powietrza, które następnie jest uwalniane, aby napędzać turbiny.

Magazyny termiczne:

• Magazyny ciepła: Energia jest przechowywana w postaci ciepła, na przykład w zbiornikach z wodą lub materiałach zmiennofazowych.
• Magazyny chłodu: Energia jest przechowywana w postaci chłodu, na przykład w lodzie lub innych materiałach chłodzących.

Magazyny kinetyczne:

• Koła zamachowe: Energia jest przechowywana w postaci energii kinetycznej obracającego się koła zamachowego, które może szybko uwolnić energię, gdy jest potrzebna.

Przeczytaj też: Jaki grunt nadaje się pod magazyn energii?

Instalacja Hybrydowa

W kontekście energetycznym, instalacja hybrydowa to system, który łączy różne źródła energii, aby zapewnić bardziej niezawodne i efektywne zasilanie. Najczęściej spotykane instalacje hybrydowe łączą:

• Energię słoneczną (panele fotowoltaiczne) z energią wiatrową (turbiny wiatrowe).
• Energię odnawialną (np. słoneczną, wiatrową) z tradycyjnymi źródłami energii (np. generatorami diesla).
• Systemy magazynowania energii (np. baterie) z różnymi źródłami energii, aby zapewnić ciągłość dostaw.

Instalacje hybrydowe są szczególnie przydatne w miejscach, gdzie dostęp do sieci energetycznej jest ograniczony lub niestabilny. Dzięki połączeniu różnych źródeł energii, systemy te mogą zapewnić bardziej stabilne i niezawodne zasilanie, jednocześnie optymalizując koszty i minimalizując wpływ na środowisko.

Dowiedz się więcej: Instalacje hybrydowe – Rozmowa z Kamilem Kozickim

Główny Punkt Zasilania (GPZ)

Główny Punkt Zasilania (GPZ) to stacja elektroenergetyczna, która pełni kluczową rolę w sieci dystrybucji energii elektrycznej. GPZ jest węzłem, do którego doprowadzone są linie napowietrzne średniego oraz wysokiego napięcia. Jego podstawową funkcją jest zapewnienie dostaw i koordynacja przepływu energii elektrycznej w określonym obszarze.

GPZ zasila w energię elektryczną miasta lub duże instalacje przemysłowe. W jego skład wchodzą rozdzielnice wysokiego (WN) i średniego napięcia (SN) oraz transformatory mocy. Dzięki temu możliwe jest przetwarzanie i rozdzielanie energii elektrycznej na różne poziomy napięcia, co zapewnia stabilność i bezpieczeństwo dostaw.

Główny Punkt Odbioru (GPO)

Główny Punkt Odbioru (GPO) to bezobsługowy obiekt, którego celem jest odbiór energii elektrycznej z jednostek wytwórczych, takich jak farmy wiatrowe lub fotowoltaiczne, i wprowadzenie jej do systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej. W przeciwieństwie do Głównego Punktu Zasilania (GPZ), GPO nie wymaga stałej obsługi i jest zaprojektowany do automatycznego zarządzania przepływem energii.

Linia przyłączeniowa

Linia przyłączeniowa w projektach energetycznych to element infrastruktury, który łączy sieć dystrybucyjną energii elektrycznej z konkretnym obiektem, takim jak dom, biuro czy fabryka. Jest to kluczowy komponent, który umożliwia dostarczanie energii elektrycznej do budynku.
Linia przyłączeniowa składa się z kilku elementów:

• Przyłącze elektryczne: fizyczne połączenie między siecią a budynkiem.
• Złącze: miejsce, gdzie znajdują się główne bezpieczniki.
• Tablica rozdzielcza: rozdziela energię na poszczególne obwody w budynku.
• Licznik energii: mierzy zużycie energii elektrycznej.

Niskie napięcie (nN)

Niskie napięcie (nN) to napięcie elektryczne, które nie przekracza wartości 1 kV (1000 woltów) dla prądu przemiennego lub 1,5 kV (1500 woltów) dla prądu stałego. Jest ono powszechnie stosowane w instalacjach elektrycznych w budynkach mieszkalnych, biurowych i przemysłowych, takich jak oświetlenie, sprzęt AGD i RTV

Średnie napięcie (SN)

Średnie napięcie (SN) to napięcie elektryczne w zakresie od 1 kV do 60 kV. Jest ono używane głównie w sieciach elektroenergetycznych do przesyłania energii na średnie odległości oraz do zasilania maszyn elektrycznych dużej mocy. W Polsce najczęściej spotykane napięcia średnie to 15 kV i 20 kV.

Wysokie napięcie (WN)

Wysokie napięcie (WN) to napięcie elektryczne powyżej 60 kV, używane głównie do przesyłania energii elektrycznej na duże odległości. Wysokie napięcie zwiększa efektywność przesyłu energii, zmniejszając straty mocy. W Polsce typowe wartości wysokiego napięcia to 110 kV i 220 kV.

Cable pooling

Cable pooling to innowacyjne rozwiązanie w dziedzinie odnawialnych źródeł energii (OZE). Polega ono na podłączeniu co najmniej dwóch różnych źródeł energii odnawialnej, takich jak farmy fotowoltaiczne i wiatrowe, do jednego punktu przyłączeniowego. Dzięki temu możliwe jest efektywniejsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury sieciowej oraz zwiększenie stabilności dostaw energii.

Czytaj więcej o cable pooling: Cable pooling – optymalne wykorzystanie zasobów i rozwój OZE – Electrum Holding

Smart Grid

Smart Grid to inteligentna sieć energetyczna, która wykorzystuje nowoczesne technologie do optymalizacji produkcji, przesyłu i konsumpcji energii elektrycznej. Główne cechy Smart Grid obejmują:

• Komunikację: Umożliwia dwukierunkową komunikację między wytwórcami, odbiorcami i magazynami energii.
• Automatyzację: Systemy kontrolne automatycznie reagują na zmiany w sieci, minimalizując straty i zapewniając stabilność dostaw.
• Integracja odnawialnych źródeł energii: Ułatwia włączenie energii odnawialnej, takiej jak energia słoneczna i wiatrowa, do sieci energetycznej.
• Inteligentne liczniki: Zbierają dane o zużyciu energii w czasie rzeczywistym, co pozwala na lepsze zarządzanie produkcją i konsumpcją.

Hydroenergetyka

Hydroenergetyka zajmuje się produkcją energii elektrycznej przy użyciu wody. Wykorzystuje się do tego różne metody, takie jak siła grawitacji, piętrzenie wody czy przepływ wody. Elektrownie wodne, które są głównymi obiektami w hydroenergetyce, mogą być różnej wielkości – od dużych elektrowni o mocy powyżej 10 MW, po mikroelektrownie o mocy poniżej 200 kW.

Hydroenergetyka jest uważana za jedno z najefektywniejszych źródeł energii odnawialnej, ponieważ nie emituje zanieczyszczeń i pozwala na magazynowanie energii. Elektrownie wodne mogą wykorzystywać zarówno wody śródlądowe, jak i morskie, przetwarzając energię fal, prądów czy różnic temperatur na energię elektryczną.

Spółdzielnia energetyczna

Spółdzielnia energetyczna to forma zrzeszenia osób fizycznych lub prawnych, które wspólnie wytwarzają, magazynują i zarządzają energią elektryczną, biogazem, biometanem lub ciepłem, korzystając z odnawialnych źródeł energii

Główne cele spółdzielni energetycznych to:

• Produkcja energii: Wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł, takich jak panele fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe czy biogazownie.
• Magazynowanie energii: Przechowywanie wyprodukowanej energii, aby móc ją wykorzystać w późniejszym czasie.
• Zarządzanie energią: Efektywne zarządzanie produkcją i zużyciem energii wśród członków spółdzielni.
• Spółdzielnie energetyczne działają głównie na terenach wiejskich i wiejsko-miejskich, promując lokalną niezależność energetyczną i przyczyniając się do ochrony środowiska.

Klaster energetyczny

Klaster energetyczny to porozumienie między różnymi podmiotami, które zajmują się wytwarzaniem, dystrybucją, magazynowaniem i sprzedażą energii. Celem takich klastrów jest rozwój energetyki rozproszonej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii oraz poprawa bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska.

Klastry energetyczne mogą obejmować różne formy energii, takie jak energia elektryczna, ciepło, chłód czy paliwa3. Działają na lokalnym poziomie, często w ramach kilku gmin lub jednego powiatu, i mogą być tworzone przez osoby fizyczne, firmy, samorządy oraz jednostki naukowe.

Offset węglowy

Offset węglowy, znany również jako kompensacja emisji dwutlenku węgla, to proces redukcji lub usuwania emisji gazów cieplarnianych z atmosfery w celu zrównoważenia emisji wytworzonych w innym miejscu12.

Offsety węglowe mogą obejmować różne działania, takie jak:

• Sadzenie drzew: Drzewa pochłaniają dwutlenek węgla podczas fotosyntezy.
• Projekty odnawialnych źródeł energii: Inwestowanie w energię słoneczną, wiatrową lub wodną, które zastępują paliwa kopalne.
• Ochrona lasów: Zapobieganie wycince lasów, które są naturalnymi pochłaniaczami dwutlenku węgla.

Firmy i osoby prywatne mogą kupować kredyty węglowe, które reprezentują redukcję jednej tony dwutlenku węgla lub jego ekwiwalentu. Dzięki temu mogą one kompensować swoje emisje, które są trudne do uniknięcia

Power Purchase Agreement (PPA)

Power Purchase Agreement (PPA) Off-grid to umowa zakupu energii elektrycznej między producentem energii a odbiorcą, w której energia jest wytwarzana i zużywana poza siecią elektroenergetyczną. W takim układzie energia jest zazwyczaj generowana przez odnawialne źródła energii, takie jak panele słoneczne lub turbiny wiatrowe, i bezpośrednio dostarczana do odbiorcy bez korzystania z publicznej sieci energetycznej.

Power Purchase Agreements (PPA) zyskują na popularności w Polsce, szczególnie w kontekście rosnących cen energii i zmniejszającej się atrakcyjności aukcji na odnawialne źródła energii1. W ostatnich latach wiele firm decyduje się na zawieranie umów PPA, aby zabezpieczyć dostawy energii po przewidywalnych cenach i wspierać swoje cele zrównoważonego rozwoju.
Jednakże, rynek PPA w Polsce napotyka również pewne wyzwania, takie jak zmiany regulacyjne, które mogą wpływać na atrakcyjność tych umów. Mimo to, korporacyjne PPA (cPPA) stają się coraz bardziej powszechne, zwłaszcza w sektorze przemysłowym.

On-grid

Instalacja on-grid to system fotowoltaiczny, który jest połączony z publiczną siecią energetyczną. Oznacza to, że energia wyprodukowana przez panele słoneczne może być na bieżąco zużywana w gospodarstwie domowym, a nadwyżka przesyłana do sieci energetycznej. W przypadku, gdy instalacja nie wytwarza wystarczającej ilości energii (np. w nocy lub zimą), można pobierać energię z sieci.

Zalety:

• Niższe koszty inwestycyjne: Instalacje on-grid są zazwyczaj tańsze w porównaniu do systemów off-grid, ponieważ nie wymagają drogich akumulatorów do magazynowania energii.
• Prostota instalacji: Podłączenie do sieci energetycznej jest stosunkowo proste i wymaga mniej formalności.
• Możliwość sprzedaży nadwyżek energii: Nadwyżki wyprodukowanej energii mogą być przesyłane do sieci, co pozwala na uzyskanie dodatkowych korzyści finansowych.

Wady:

• Uzależnienie od sieci energetycznej: W przypadku awarii sieci energetycznej, instalacja on-grid przestaje działać, co oznacza brak dostępu do energii.
• Brak pełnej niezależności energetycznej: W przeciwieństwie do systemów off-grid, instalacje on-grid nie zapewniają pełnej autonomii energetycznej.
• Brak ulgi dla nowych prosumentów: Nowi prosumenci mogą nie korzystać z ulg podatkowych, które były dostępne wcześniej.